Artefact van de maand: middeleeuwse riemtong

In Mechelen op de Tinelsite, waar het ‘Baskerville’ wooncomplex wordt gebouwd, is een bijzondere riemtong van verguld brons uit de late middeleeuwen gevonden. De riemtong bestaat uit een soort platte en langwerpige metalen balk, waarvan de achterkant nu opengebogen is. Aan de onderkant zit een versiering in de vorm van een sleutel. De voorzijde is gegraveerd en gedecoreerd met ornamenten en heeft een verdieping, waarin het reliëf van een eikel op een steel zit. Aan de bovenkant zit nog het gat voor de niet, waarmee het leren riemeinde aan de riemtong was vastgezet.

De vergulding van het stuk laat zien dat het bedoeld was voor een vrij welvarende burger. Zeer rijke mensen droegen riembeslag van zilver, verguld zilver of goud, terwijl armere mensen beslag van simpele koperlegering bezaten. Vergelijkbare riemtongen met eikeltjes in de verdieping van de balk  komen voor van het midden van de 14e tot het midden van de 15e eeuw. Maar deze vondsten hebben alle ook aan de onderkant een eikel, terwijl op de onderkant van de Mechelse riemtong een sleutel staat afgebeeld. De versiering van ons stuk is dus uitzonderlijk.

Omdat een riemtong zeer zichtbaar aan het riemeinde van de gordel wordt gedragen kan het zijn dat de drager van dit exemplaar een ‘sleutelfunctie’ had, d.w.z. de sleutels van een belangrijk gebouw of organisatie in handen had. Het openlijk dragen van sleutels als teken van een belangrijke functie kennen wij ook van de châtelaine, een gordel met grote sleutelbos die door de dame des huizes is gedragen.       

Stefanie Hoss, metaalspecialiste