Deze maand zetten we een artefact uit Antwerpen in de kijker. Het gaat om een steengoed bierpul (Pinte) afkomstig uit de Gildenkamersstraat. Ze werd door de archeologen van de stedelijke dienst archeologie Antwerpen opgediept uit een beerput.
De bierpul werd rond het tweede kwart van de 16de eeuw vervaardigd in Keulen of Frechen en is gedecoreerd met drie friezen. Elke fries bevat de afbeelding van een soldaat. Het gaat om zogenaamde Landsknechte: Duitse of Zwitsers huurlingen. Deze flamboyant geklede voetsoldaten vochten vaak in formaties van piekeniers en arquebusiers (soldaat met een lang vuurwapen), maar ook een kruisboog of tweehandig zwaard werd gebruikt. Naast deze primaire wapens hanteerden ze doorgaans een kort zwaard, katzbalger genaamd. Dit zwaard werd horizontaal gedragen waardoor het snel getrokken kon worden. Het was uitermate geschikt voor man-tegen-man gevechten.
Als we naar de bierpul kijken zien we dat twee soldaten in profiel afgebeeld staan en eentje frontaal. De frontaal afgebeelde soldaat heeft zijn hand op het hoofd van een klein figuur, mogelijk een kind. Opmerkelijk genoeg hangt zijn katzbalger niet horizontaal, maar wijst de punt naar boven. Was het heft uitzonderlijk zwaar waardoor het zwaard naar boven kantelde? Of is dit een fantasietje van Jacob Binck, de tekenaar van de gravure waarop de pottenbakker zijn mallen baseerden?
Een zelfde bierpul is trouwens te bezichtigen in het British Museum (zie afbeelding). Hun exemplaar is opgesmukt met een zilveren handvat en deksel dat ingelegd werd met een munt uit de regeerperiode van de Engelse koningin Mary I en de Spaanse koning Philip II (1554-1558). De monturen aan de rand en bodem werden pas in de 19de eeuw toegevoegd.
Dana Piessens, aardewerkspecialiste
