Artefact van de maand: klysmaflesjes

In Mechelen werden op de archeologische site Begijnenstraat in één context meer dan 15 identieke rechthoekige flacons aangetroffen. Op basis van de vervaardigingstechniek kunnen de flesjes worden gedateerd tussen 1875 en 1925.

De flacons zijn aan de twee smalle zijdes voorzien van malgevormde reliëfs. Op een van de zijdes staat een afbeelding van een spuit met een gebogen uiteinde, die kan worden geïdentificeerd als klysmaspuit. Dergelijke spuiten werden gebruikt voor het inbrengen van vloeistof in de darmen via de anus, meestal om obstipatie te verhelpen. Blijkbaar werd er toe al specifieke klysmavloeistof verkocht. En blijkbaar werd het op deze site in grote hoeveelheden verbruikt.

Op de andere smalle zijde staan de persoonsnaam ‘Dr. A. OIDTMANN’. Het voorvoegsel ‘Dr.’ impliceert een dokter. Toch moeten we dit niet te letterlijk opvatten. In de late 19de eeuw en vroege 20ste eeuw nam de interesse in hygiëne en gezondheid toe. Verzorgingsproducten en dergelijke werden in grote aantallen geproduceerd en verkocht. De grenzen tussen verzorgingsproducten, medicijnen en wondermiddeltjes waren vaag. Men verkocht zeep, parfum en levertraan, maar ook kwakzalverij en Haarlemmer-olies tegen zowat elke kwaal, zoals haarolie tegen haaruitval. Lang niet al die producten deden wat ze beloofden. Vaak werd de geloofwaardigheid van het product vergroot door reclames en opschriften met verwijzingen naar dokters.

Yvonne de Rue