Artefact van de maand: kosjer loodje mosterdpot

Met de opkomst van de metaaldetector worden steeds meer (kleine) metaaltjes gevonden. Tot deze metaaltjes behoren ook diverse keurloden. Bij onderzoek van een particuliere collectie keurloden die waren opgepiept rondom de Zuid-Hollandse plaats Nieuwkoop viel een lood met Hebreeuwse tekst op. Niet enkel en alleen de tekst כשר (Kosjer) staat op dit lood maar ook de Hebreeuwse letters קקק. Op de keerzijde van dit lood staat vrij vertaald de tekst dat dit keurlood borg staat voor een Kosjer product gemaakt onder Rabbinaal toezicht van Tobi Tal. Tobi Tal is vanaf 1874 Rabbijn van de Nederlands-Israëlitische Hoofdynagoge in Amsterdam. Vanaf het jaar 1881 is hij Opperrabijn in Gelderland en vanaf het jaar 1895 Opperrabijn in Den Haag.

Onderzoek in historische kranten gaf de mogelijke aanwijzing voor het gebruik van dit lood. Het blijkt namelijk dat mosterd (van de firma Spoor in Culemborg) in ‘flacons met ingeslepen glazen stoppen’ werd verpakt. ‘Als waarborg voor de Kasjroet is elke flacon door middel van een snoer zonder knopen gesloten en aan de uiteinde van een loodje voorzien’. Het lijkt aannemelijk dat dit loodje aan zo’n mosterdflacon bevestigd is geweest. Weer eens wat anders dan de gebruikelijke Kosjer vleesloodjes die veelvuldig in Amsterdam worden gevonden.

Jan van Oostveen,
Specialistisch Archeologisch Onderzoek

Meer info