Artefact van de maand: Miniatuurwafelijzer

In 2011 werd bij de opgraving van de middeleeuwse haven te Hulst in Zeeuws-Vlaanderen (NL) een miniatuurwafelijzer in tinlood aangetroffen. Het lijkt sprekend op de grote versies die in de middeleeuwen en de nieuwe tijd boven het open haardvuur werden gebruikt en deed waarschijnlijk dienst als speelgoed. Net als de grote variant is het voorzien van lange stelen die moesten voorkomen dat men de handen verbranden. De stelen van het miniatuur zijn echter krom gebogen. Of dit tijdens het spelen gebeurd is of het gevolg is van langdurig verblijf in de bodem valt niet te zeggen. Beide kanten van het ijzer hebben een geribbelde binnenkant. De buitenzijde is met een X versierd, en de daardoor gevormde driehoeken telkens voorzien van drie blaadjes. De stelen lijken gedraaid, maar dit is waarschijnlijk alleen maar versiering.

Speelgoed dat miniatuurversies van huishoudelijke voorwerpen voorstelt was in de middeleeuwen en nieuwe tijd heel gangbaar. Het liet kinderen toe om – net zo als ze dat nu nog doen – het dagelijks leven te imiteren. Het verbaast dan ook niet dat er naast miniaturen in aardewerk ook allerlei tinloden speelgoed werd vervaardigd. Vaak werd het in serieproductie gemaakt met behulp van herbruikbare vormen waardoor de kwaliteit niet erg goed was. Het lijkt daarom minder aannemelijk dat het voor de poppenhuizen van rijke dames werd gemaakt, en waarschijnlijker dat het voor een minder kritische groep van klanten – kinderen – bestemd was.

Stefanie Hoss, specialist Romeins metaal, Small Finds Archaeology