Artefact van de maand: koffiepot

Op een koude winterdag kan een kopje koffie smaken. Tegenwoordig heb je op elke hoek wel een hippe koffiebar, maar wist je dat de eerste Europese koffiehuizen reeds in de 17de eeuw hun deuren openden? Aanvankelijk was koffie nogal duur, voornamelijk vanwege de belastingen die erop geheven werd, maar in de 19de eeuw werd het betaalbaar voor bredere lagen van de bevolking.

De koffiepot die hier staat afgebeeld werd door Grontmij Nederland opgegraven in Echt (NL). Hij werd rond 1880 vervaardigt in Maastricht en vertoont sporen van verhitting op de bodem. Deze zijn het gevolg van de manier waarop vroeger koffie werd gezet. Zoals sommige misschien nog kunnen herinneren uit hun eigen kindertijd werd voor de verspreiding van het koffieapparaat koffie bereid met de hulp van een koffiebeurs die in de opening van de pot werd geplaatst. Hierin werd dan de gemalen koffie (of cichorei) geschept en vervolgens overgoten met heet water dat aan de kook was gebracht op de kachel. Nadat de koffie klaar was werd ook de koffiekan op de kachel geplaatst zodat deze de hele dag warm bleef, en men op elk moment een heet kopje koffie ter beschikking had. Ondanks het feit dat de koffiepot lange tijd op de kachel doorbracht was hij voorzien van een opvallend groen drukdecor met florale print op rand, buik, handvat en tuit. Dit geeft aan dat de pot vervaardigd werd met het doel om gezien te worden en dus waarschijnlijk ook op tafel werd gezet.

Dana Piessens, specialist (post)middeleeuws aardewerk