Artefact van de maand: een Mechelse steelpan

Van alle tijden

Net als nu was een steelpan in de late middeleeuwen een onmisbaar stuk keukengerei. Steelpannen kwamen zowel in metaal als aardewerk voor en werden gebruikt voor de bereiding van onder andere pannenkoeken, eieren en vlees- en visgerechten.

Gebruikssporen

Wie goed oplet, kan zien dat de pan langs de zij- en onderkant zwart verkleurd is. Dit is het gevolg van veelvuldig bakken boven een open vuur in de haard. Om de pan boven het vuur te kunnen plaatsen, werd hij op een driepoot of treeft geplaatst: een ijzeren ring op drie poten (zie foto rechts). Er bestonden ook hangtreeften, die aan een (zaag)haal werden gehangen. Het schilderij ‘De pannenkoekenbakkerij’ van Pieter Aertsen uit 1560 toont het bakken van pannenkoeken in de openhaard met een steelpan en een hangtreeft aan een zaaghaal (zie foto links).

Deze steelpan, waarschijnlijk afkomstig uit Mechelen, maakt deel van de Collectie Stéphane Vandenberghe in bezit van Center for Artefact Research vzw.

Yvonne de Rue, specialist (post-)middeleeuws aardewerk