Een van de vondsten die op de tentoonstelling Heavy Metal de aandacht trekt, is een figurine in de vorm van een ranke viervoeter, aangetroffen op de Grote Markt in Mechelen. Op de rug is een cirkelvormige impressie te zien, het restant van een pin of huls die aangeeft dat dit voorwerp de voet was van een diervormige kandelaar.
Voor kunstmatige verlichting gebruikte men in de middeleeuwen olielampen en kaarsen in bijenwas of dierlijk vet, gevat in kaarsenhouders of vastgezet op ijzeren pinnen. Deze decoratieve kandelaar overstijgt echter het louter functionele. Het is een gestileerde variant van de figuratieve kandelaars die in de huishoudens van aristocraten en rijke burgers voor licht zorgden.
Voorbeelden uit de 12e tot 14e eeuw hebben de vorm van olifanten, ridders te paard en strijdend tegen een draak, knielende pages en, heel vaak, herten. In het hert, bekend als symbool van puurheid, van de goede christen en van Christus zelf, mag een religieuze betekenis gelezen worden. Het is daarnaast ook een verwijzing naar het adellijke tijdverdrijf bij uitstek, de jacht.
De meeste voorbeelden van diervormige kandelaars uit museumcollecties hebben geen duidelijke herkomst. Zeldzame archeologische vondsten, zoals die uit Mechelen maar ook Gent, tonen aan hoe ook in de huishoudens van de stedelijke burgerij het nuttige aan het esthetische gepaard werd, en hoe dat nieuwe stijlgevoel zich spiegelde aan dat van de rijkste klassen.
dr. Pieterjan Deckers
De dubbele pop-up tentoonstelling Precious Pots and Heavy Metal is nog te bezoeken op zaterdag 3 en 10 juni van 10u tot 13u en zondag 4 juni van 13u tot 16u in het Hof Bauwens van der Boyen (Veemarkt 35, Mechelen).
